Нацыянальны Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік — музейнае аб’яднанне з усімі функцыямі, уласцівымі музею і музею-запаведніку. Ён мае рэспубліканскае значэнне і абласную падпарадкаванасць. Экспазіцыі некаторых музеяў размешчаны ў помніках архітэктуры: Сафійскім саборы (XI—XVIII стст.), корпусе былога езуіцкага калегіума (XVIII стст.), Лютэранскай кірсе (1888 г.), Брацкай школе, жылых дамах па вуліцы Войкава, 1 і вуліцы Ніжне-Пакроўскай, 46, доміку Пятра I (1692 г.), воданапорнай вежы (1956 г.). Усяго ў складзе НПГКМЗ налічваецца адзінаццаць Полацкіх музеяў. Тэрыторыя самога запаведніка складае 64,7 га.